Pandemia tylko z pozoru jest egalitarna – choć dotyka wszystkich to nie w ten sam sposób. Ograniczenia w funkcjonowaniu handlu i szeroko rozumianych usług w tym także medycznych, przymusowe zamknięcie wielu przedsiębiorstw niosą dla wielu osób wymierne negatywne efekty.
Zgodnie z art. 228 Konstytucji, wprowadzenie stanu klęski żywiołowej otwiera drogę do wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela, a zasady, na których ma to nastąpić zostały określone w odrębnej ustawie.
Od początku epidemii COVID-19, nie tylko wśród prawników, ze zmiennym natężeniem trwa dyskusja czy niewprowadzenie stanu klęski żywiołowej wyklucza odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody, których obywatele doznali na skutek wprowadzanych przez władzę publiczną obostrzeń i ograniczeń. Odpowiedź na ten dylemat znaleźć można w kodeksie cywilnym.
Artykuł 417(2) k.c. kreuje zasadę odpowiedzialności za szkodę na osobie wyrządzoną poprzez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej. Poszkodowany może wówczas żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne, wskazują, że wymagają tego względy słuszności.
Artykuł 417 k.c. wskazuje, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
Podsumowanie wydaje się więc proste - Skarb Państwa, a także inne podmioty wykonujące władzę publiczną, mogą ponosić odpowiedzialność za szkody powstałe w czasie pandemii, pomimo niewprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Jednak przejście od teorii do sali sądowej wymaga szczegółowej analizy wszystkich okoliczności sprawy pod kątem możliwości zastosowania regulacji kodeksu cywilnego, po którą warto udać się do adwokata. Informacje medialne o kolejnych pozwach składanych przeciwko Skarbowi Państwa wskazują, że wkrótce dowiemy się w jaki sposób sądy, w tym sądy krakowskie, interpretować i stosować będą te przepisy, które dla prawników jawią się jako tak oczywista podstawa odpowiedzialności Skarbu Państwa.
